قرآن و واکاوی اصالت مهدویت در اندیشه آیت‌الله صافی گلپایگانی

نویسنده

استادیار و عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، سطح چهار تخصصی کلام اسلامی

چکیده

«اصالت مهدویت» از موضوعات اساسی مسئله امامت است که اثبات آن نقش تعیین کننده‌ای در امیدبخشی به منتظران مهدی موعود؟عج؟ دارد. این موضوع به دلیل اهمیتش در میان اندیشمندان مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. از جمله دانشمندان و مفسران معاصرشیعه که این موضوع را از جهات گوناگون عقلی، قرآنی، روایی، فطری، توحیدی، کرامتی و اجماعی مورد تحلیل و بررسی قرار داده‌اند، مرحوم آیت‌الله صافی گلپایگانی می‌باشد. در پژوهش پیش رو تلاش شده است با استناد به آیات قرآن و بهره‌گیری از منابع مکتوب و نرم افزاری، اصالت مهدویت مبتنی بر قرآن با تأکید بر دیدگاه این مفسر و فقیه بزرگ شیعه، به شیوه توصیفی _ تحلیلی مورد واکاوی قرار گیرد.
از پژوهش پیش رو می‌توان با بهره‌گیری از آیات قرآن و روایات تفسیری و همچنین با استعانت از دیدگاه مرحوم آیت‌الله صافی گلپایگانی به این نتیجه اشاره کرد که اصالت مهدویت را در جهات گوناگون همچون پیروزی حزب الله و غلبه سپاه خداوند، نصرت پیامبران و مؤمنان، پایداری حق و زوال‌پذیری کفر، پیشوایی و امامت مستضعفان، خلافت صالحان، گسترش دین اسلام در تمام عالم و غلبه بر تمام ادیان، آمدن حق و نابودی باطل و قدرت یافتن حضرت مهدی؟عج؟ و یارانش به اثبات رساند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Qur'an and the analysis of the authenticity of Mahdism in Ayatollah Ṣāfi Golpāyegāni’s thought

نویسنده [English]

  • ʿĪsā ʿĪsā-Zādeh
Assistant professor and faculty member of the Research Center of Culture and Teachings of Islamic Sciences and Culture Institute, Level 4 of Islamic Theology
چکیده [English]

"Authenticity of Mahdism" is one of the fundamental issues of Imamate, the proof of which plays a decisive role in giving hope to those who are awaiting the promised Mahdi. This issue has always been discussed among scholars due to its importance. The late Ayatollah Ṣāfi Golpāyegāni is one of the contemporary Shiite scholars and commentators, who have analyzed and investigated this issue from various intellectual, Qur'anic, narrative, natural, monotheistic, dignified and consensus aspects. In the present research, emphasizing the point of view of this great Shia commentator and jurist in a descriptive-analytical way, an attempt has been made to analyze the authenticity of Mahdism based on the Qur'an by referring to the verses of the Qur'an and using the written and software sources.
The following research, by using the Qur'anic verses and interpretative narrations, as well as by relying on the views of the late Ayatollah Ṣāfi Golpāyegāni, results that the authenticity of Mahdism can be seen in various aspects such as the victory of Ḥizb Allah (the partisan of God) and the victory of God's army, the support of the prophets and believers, the stability of the right and the decline of disbelief, the leadership and authority of the oppressed and righteous people, the spread of Islam throughout the world and its overall victory over all religions, the coming of truth and the destruction of falsehood, and the gaining of power by Imam Mahdi and his companions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • authenticity of Mahdism
  • the Quran
  • Ayatollah Ṣāfi Golpāyegāni
ترجمه عربی چکیده

القرآن وبحث أصالة المهدویة فی رؤیة وفکر آیة الله الصافی الکلبایکانی

عیسى عیسى زاده [1]

تعتبر " الاصالة المهدویة " من المواضیع الأساسیة ذات الصلة والعلاقة بمسألة الإمامة والذی یلعب برهان ذلک دوراً حاسماً فی منح الأمل والثقة لمن ینتظر المهدی الموعود؟عج؟. وقد حظیه هذا الموضوع ونتیجة أهمیته القصوى بإهتمام الباحثین والمحققین والعلماء الأعلام وصبوا جل إهتمامهم بالبحث والدراسة فیه. ومن جملة العلماء والمفسرین المعاصرین الذین قاموا بالتحقیق والبحث فی هذا الجانب ومن جهات مختلفة منها العقلیة والقرآنیة والروائیة والفطریة والتوحیدیة والکرامتیة والإجتماعیة هو المرحوم آیة الله الصافی الکلبایکانی. وتسعى المقالة التی بین أیدینا ومن خلال الإعتماد على الآیات القرآنیة والإستفادة من المصادر المکتوبة والبرمجة الموجودة البحث فی الاصالة المهدویة التی تستند على القرآن الکریم وذلک من خلال التأکید على رؤیة وفکر هذا المفسر والفقیه الشیعی الکبیر عبر الکتابة بالإسلوب الوصفی – التحلیلی. ویمکن أن تشیر هذه الدراسة وبواسطة الإستفادة من آیات القرآن الکریم والروایات التفسیریة وکذلک الإستعانة من آراء ونظریات المرحوم آیة الله الصافی الکلبایکانی الى نتیجة مفادها: هی إن إثبات الاصالة المهدویة یکون من جهات عدّة ومختلفة من قبیل إنتصار حزب الله ونصرة جیشه ونصرة الأنبیاء والمؤمنین، الثبات على الحق، وزوال الکفر ومحقه، دعم ونصرة وإمامة المستضعفین، خلافة ووراثة الصالحین، إنتشار الدین الإسلامی الحنیف فی جمیع بقاع المعمورة والنصرة على جمیع الأدیان، إحقاق الحق وإزهاق الباطل، وإندفاع القوة وحصولها لدى الإمام المهدی الموعود؟عج؟ وأعوانه وأنصاره.

المصطلحات المحوریة: الاصالة المهدویة، القرآن، آیة الله الصافی الکلبایکانی.

 

[1] . أستاذ مساعد وعضو فی الهیئة العلمیة فی معهد البحوث الثقافیة والتعلیم، مرکز بحوث العلوم والثقافة الإسلامیة، المرحلة الرابعة قسم الکلام الإسلامی التخصصی.

مراجع

  1. فهرست منابع

    قرآن کریم.

    1. آلوسی سید محمود، روح المعانی، دارالفکر، بیروت، 1417ق.
    2. ابن ابی الحدید عبد الحمید، شرح نهج البلاغه، نیستان، تهران،1393.‌
    3. ابن بابویه محمدبن علی‌ (شیخ صدوق)، کمال الدین و تمام النعمة، مؤسسۀ النشر الإسلامی، قم، بی‌تا.
    4. ابن منظور محمد بن مکرم، لسان العرب، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، بیروت‌، 1414ق.
    5. پور داوود ابراهیم، (گردآوری کننده) ا، اَوِستا، مؤسسه انتشارات نگاه، تهران، 1385.‌
    6. حسینی زبیدی محمد مرتضی، تاج العروس، محقق: علی شیری، دارالفکر، بیروت، 1414ق.
    7. حویزی عبد علی، تفسیر نورالثقلین، اسماعیلیان، قم، 1415ق.
    8. خزاز رازی، علی بن محمد، کفایه الاثر فی النص علی الائمه الاثنی، انتشارات جمکران، قم، 1392ق.
    9. دهخدا علی اکبر، لغت‌نامه، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، تهران،1373.
    10. رازی ابوالفتوح، روض الجنان و روح الجنان، آستان قدس رضوی، مشهد، 1408ق.
    11. سلیمانی اردستانی عبدالرحیم، ترجمه کتاب مقدس، آیت عشق، تهران، 1385.
    12. شریف الرضی، محمد بن حسین، نهج البلاغه، صبحی صالح، دارالاسوه، تهران، 1415ق.
    13. _____________________________، مترجم: علی نقی فیض الاسلام، سازمان چاپ و انتشارات فقیه، تهران، 1368.
    14. _____________________________، اصالت مهدویت، دفتر تنظیم و نشر آثار آیت العظمی صافی گلپایگانی. قم،1393.
    15. _____________________________، منتخب الأثر فی الإمام الثانی عشر؟عج؟، مکتب المؤلف، قم، 1422ق.
    16. _____________________________، سلسله مباحث امامت و مهدویت، دفتر تنظیم و نشر آثار آیت العظمی صافی گلپایگانی. قم، 1391.
    17. _____________________________، وابستگی جهان به امام زمان، مؤسسه الامام المهدی، قم، 1362.‌
    18. _____________________________، گفتمان مهدویت، مؤسسه تنظیم نسر آثار آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی، قم، 1378.‌
    19. صفار، محمد بن حسن،بصائر الدرجات، المکتبه الحیدریه، قم ،1381.‌
    20. طباطبایی محمد حسین، تفسیر المیزان، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1417ق،
    21. طبرسی حسن بن فضل، مجمع البیان، ناصر خسرو، تهران، 1372.
    22. طوسی محمد بن حسن، الغیبه، مؤسسه المعارف الاسلامیه، قم، 1425ق.
    23. عرفان امیر محسن، نقش باورداشت آموزه مهدویت در احیای فرهنگ و تمدن اسلامی، نشر معارف، قم، 1393.‌
    24. عیاشی محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، اعلمی. بیروت، 1411ق.
    25. فخرالدین بن محمد الطریحی، مجمع البحرین‌، محقق: احمد حسینی اشکوری، مرتضوی‌. تهران، 1375.‌
    26. فیض کاشانی ملامحسن، تفسیر الصافی، اعلمی، بیروت، 1402ق.‌
    27. کلینی محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1365.‌
    28. مجلسی محمد باقر، بحارالانوار، مؤسسه الوفا. بیروت، 1404ق.‌
    29. معین محمد، فرهنگ فارسی، امیرکبیر، تهران، 1378.
    30. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1371.
    31. مهدی پور، اسماعیلی و دیگران، گفتمان مهدویت شباب الجنه، قم، 1386.
    32. مولوی نیا، محمد جواد، سیمای مهدویت، بی‌ نا، قم، 1389.‌
    33. نعمانی، محمدبن ابراهیم، کتاب الغیبة، محقق: علی‌اکبر غفاری، مکتبة الصدوق، تهران، 1397ق.
    34. مفید، محمدبن محمد (شیخ مفید)، الإرشاد فی معرفة حجج اللّه علی العباد، مترجم و شارح: سیدهاشم رسولی محلاتی، المؤتمر العالمی لألفیة الشیخ المفید، قم، 1413ق.

     

دوفصنامه علمی-ترویجی پژوهشنامه موعود
دوره 4، شماره 7
بهار و تابستان 1401
شهریور 1401
صفحه 5-30

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار